سوئیفت چیست؟
سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) یک انجمن تعاونی غیرانتفاعی است که در ۱۹۷۳ میلادی برای تسهیل معاملات مالی در جهان راه‌اندازی شد و در حال حاضر مهمترین نهاد مبادلات مالی جهان است.
سوئیفت سامانه ای است که پیام های مال را سریع تر و ارزان تر و با قابلیت رهگیری و ایمنی بیشتر ارسال می کند و در واقع جریان معاملات مالی الکترونیکی را تسهیل می‌کند که همین امر باعث شده است که نزدیک به ده هزار بانک در 209 کشور عضو این انجمن باشند.این امر باعث شده است که آمریکا از این ساز و کار به عنوان سلاح علیه دشمنانش استفاده کند.
ایران و سوئیفت
برای اولین بار در آذر 71 بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به همراه بانک های صادرات،ملی،تجارت،ملت و سپه به عضویت سویفت درآمدند.از آن جایی که این پیام رسان بسیار راحت تر و همچنین امن تر از پیام رسان های سابق بود جایگزین آن ها شد و به قدری ایران را به خود وابسته کرد که حتی در پیام های بانک های ایرانی به یکدیگر نیز از این پیام رسان استفاده می‌شد. که همین امر بانکداری ایران را به شدت آسیب پذیر کرده بود.
تحریم سوئیفت
وال استریت ژورنال در گزارشی (بهمن 90) آورده است که تحریم سوئیفت پس از تحریم بانک مرکزی می تواند موثر باشد و تحریم های گذشته را تقویت کند و این نتیجه را گرفت که با تحریم سویفت می توان تجارت بین المللی ایران را مختل کرد .آمریکا از همین آسیب پذیری ایران استفاده کرده و در تاریخ 27 اسفند 90 شبکه سوئیف ایران را قطع کرد. که این امر مشکلات فراوانی را برای نظام بانکی ایران ایجاد کرد تا این در تیر ماه 91 بانک ها به سراغ پیام رسان مالی ایرانی (سپام) رفتند. با استفاده از سپام بانک های ایرانی تنها می توانستند با یکدیگر ارتباط داشته باشند ولی هنوز ارتباط با بانک های خارجی قطع بود.
برجام و سوئیفت
با امضای برجام بانک ها دوباره توانستند به سوئیفت متصل شوند اما مشکل اصلی این جا بود که بانک های خارجی ،به علت تحریم های ثانویه آمریکا و جریمه های سنگینی که آمریکا برای بانک هایی که با ایران مبادله کنند گذاشته بود،جرئت حساب باز کردن برای بانک های ایرانی و همکاری کردن با آن ها را نداشتند زیرا که آمریکا به تمامی پیام هایی که در بستر سوئیفت داده می شد دسترسی داشت و این خطر جریمه شدن بانک ها را بالا می برد. بنابراین حتی پس از برجام نیز استفاده از سوئیفت به سختی ممکن بود. تا اینکه در آبان 97 با موج جدید تحریم ها دوباره اتصال اکثر بانک های ایرانی به سوئیفت قطع شد و اکنون به علت وجود تحریم ها ما دیگر نمی توانیم از سوئیفت استفاده کنیم و برای تجارت بین المللی خود باید به دنبال راه جایگزین باشیم.
راه حل جایگزین
در حال حاضر کشور های روسیه و چین و هند و ترکیه به سراغ سیستم های پیام رسان مالی جایگزین سوئیفت رفته اند تا هم جلوی نظارت آمریکا بر مبادلات مالی خود را بگیرند و هم از آسیب پذیری کشور خود در برابر تحریم های آمریکا بکاهند. و این بسیار جالب است که این کشور ها به سراغ این گونه راه حل ها می روند در حالی که مانند کشور ما در خطر تحریم ها نیستند و همچنان امکان استفاده از سوئیفت برایشان وجود دارد. ولی کشور ما که هم اکنون نمی تواند از سوئیفت استفاده کند و تجارت بین المللی اش به شدت دچار اختلالات فراوان شده است به سراغ این گونه راه حل ها نمی رود. که این مسئله به تفکر مسئولین کشور برمی گردد که تنها راه حل این گونه مشکلات را در دست کشور های غربی می دانند و تا این تفکر هست این گونه راه حل ها که می توانند مشکلات کشور را حل کنند دیده نمی شوند.