چرا فردو مهم است ؟
چه عاملی باعث شده سایت فردو یکی از مسایل اصلی در مذاکرات باشد و طرفهای غربی تا این حد برای تعطیلی یا از حالت صنعتی خارج شدن آن تلاش می کنند؟
چیزی که اهمیت سایت فردو را افزایش می‌دهد امنیت بالا و آسیب ناپذیری آن در برابر جنگ افزارهای غربی است. در مقایسه با سایت نطنز که 8 متر زیر زمین ساخته شده و با دو لایه ی 2.5 متری بتون محافظت می‌شود و در مقابل بمب های سنگر شکن متداول آمریکایی و اسراییلی به نظر آسیب پذیر می‌رسد سایت فردو با موقعیت ژئوپلتیکی خاص و ساخته شدن در عمق تقریبی 70 متر حتی در مقابل جدیدترین بمب های سنگر شکن آمریکا با عمق نفوذ 61 متر هم مقاوم است و این یعنی حتی با فرض این که هیچ لایه ی محافظتی بتونی هم برای امنیت این سایت به کار نرفته باشد، آمریکا و اسراییل نمی‌توانند با استفاده از تسلیحات جدی آسیب جدی به آن وارد کنند. با این همه اگر محافظت فعال از سایت فردو را هم در نظر نگیریم تنها راه نابود کردن این سایت استفاده از بمب های هسته ای با نفوذ بالا در زمین از نوع B61-15 است که60 سال آتش بس هسته ای در جهان را خواهد شکست و پیامدهای سنگینی برای آمریکا و اسراییل دارد علاوه بر این استفاده از بمب هسته ای برای متوقف کردن فعالیت صلح آمیز هسته ای در ایران هیچ توجیحی ندارد!
نتیجه این که متوقف کردن فعالیت غنی سازی در فردو تقریبا غیرممکن است و این موضوع امنیت فعالیت هسته ای و در نگاه وسیع تر با افزایش بازدارندگی امنیت کشور را تضمین خواهد کرد. از نگاه تحلیل گر آمریکایی سایت فردو این ظرفیت را دارد که به عنوان برگ برنده ای برای ایران در صورتی که غربی ها اقدام نظامی علیه برنامه هسته ای کشور انجام دهند، استفاده شود. به این صورت که غنی سازی با خلوص بالا به سرعت در سایت فردو آغاز شده و با کنار هم گذاشتن دیگر امکانات پراکنده کشور امکان جبران کردن حمله به صورت هسته ای فراهم شود. از سوی دیگر حتی در صورتی که این سناریو هم اجرا نشود صرف متوقف نشدن فعالیت غنی سازی در ایران حتی پس از حمله مفید بودن حمله را زیر سوال خواهد برد. نتیجه این که فردو کفه‌ی تحولات را به نفع ایران سنگین چرا که:
1. از آنجایی که اسرائیل نمی‌تواند به نابود کردن فردو امید داشته باشد در صورت حمله باید تا جای ممکن گستردگی این حمله را بالا ببرد تا با نابود کردن باقی کارخانه ها، افراد و موسسات پژوهشی سرعت عمل را از سازمان انرژی هسته ای بگیرد و از طرف دیگر همه ی امکان های مختلف را برای تابودی فردو امتحان کند. اما پیامدهای چنین حمله ای فاجعه آمیز و احتمالا برای اسراییل غیر قابل تحمل است که این موضوع این گزینه را نامحتمل می‌کند.
2. اسراییل تلاش کند که آمریکا را با خود همراه کند که به دلیل باز هم امید چندانی به موفقیت در نابود کردن صرف توانمندی هسته ای ایران نخواهد بود و نتیجه احتمالا یک جنگ تمام عیار در منطقه خواهد بود که هزینه های آن خارج از تحمل آن هاست.
3. با توجه به ناکارآمدی گزینه‌ی نظامی با گذشت زمان و افزایش ذخیره‌ی اورانیوم 20% ، افزایش تعداد سانتریفیوژها و وارد چرخه شدن سانتریفیوژهای بیشتر فاصله ی ایران از لحظه‌ی تصمیم تا ساخت جنگ افزار هسته ای کاهش می‌یابد فاصله ای که در حال حاضر با فرض استفاده از تمام سانتریفیوژهای نصب شده و آماده به کار بنا به گزارش دانشگاه ویرجینیا نزدیک به 1 ماه و نیم است و با کاهش این فاصله زمان برای غربی ها از دست می‌رود و زمین ایران برای امتیاز گرفتن متقابل گسترده تر خواهد شد.
با توجه به نکات فوق است که با توجه به زمزمه هایی که از درون مذاکرات در رسانه های جهان درز می‌کند، تعطیلی یا خارج کردن سایت فردو از حالت صنعتی یکی از مطالبات اصلی طرف غربی است تا علاوه بر از کار افتادن بیشتر توان تولید اورانیوم با غنی سازی 20 درصد در مقابل با کمترین هزینه ی ممکن دست ایران را برای ادامه ی مذاکرات خالی کنند و ایران را مجبور به دادن امتیازهای بزرگتر کنند.
