بسم الله الرحمن الرحیم
نشست تخصصی بررسی تحولات بازارسرمایه به همت واحد جهاد اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) و با حضور آقای قاسم کریمی مدرس و تحلیگر بازارهای مالی برگزار شد.
در ابتدای جلسه آقای دکتر کریمی درباره سیر تاریخی بورس ایران در سال های اخیر فرمودند:
تا چند سال قبل چون حجم بازار بورس کوچک و کم عمق بود چندان جدی گرفته نمی شد و مانند یک جزیره بود و افراد کمی با آن آشنایی داشتند. بعد از ورود فرابورس در اواخر دهه هشتاد یک ابتکارهایی در بازار شکل گرفت که آن هم به دلیل بدیع و جدید بودن شرکت فرابورس بود و نوعا تغییری در مدل مدیریتی انجام نشد. این مدل همان مدل بروتراتیک و سنگین بود که ازچهل سال قبل ثابت بوده است. این وضعیت تا انتخابات سال ۹۲ ادامه داشت و بعد از آن یک جهش قیمتی به خاطر خوشبینی ها به دولت آقای روحانی و مذاکرات برجام ایجاد شد. با این افزایش قیمت و روند مثبت مردم نسبت به بورس اقبال نشان دادند. تا سال ۱۳۹۶ با نوساناتی این روند جریان داشت.
بعد از سال ۱۳۹۶ در مورد بازار تصمیمات ضربتی و ناگهانی که بدون اطلاع قبلی بودند، گرفته می‌شد و باعث فرار پول می‌شد. یکی از این تصمیمات ایجاد بازار پایه‌ای و محدود کردن دامنه نواسانات بود که فرابورس اجرا کرد. این تصمیمات باید با اطلاع قبلی و ازمایش شده بود تا اثرات مخرب نداشته باشند.
در ادامه جناب دکتر با اشاره به نصب آقای قالیباف در ریاست بازار بورس فرمودند:
با تعویض آقای قالیباف با دکتر محمدی و اعلام عدم محدودیت بازار بورس صف خرید شکل گرفت و دوباره شاخص رشد کرد. این عجله و شتابزدگی باعث شد بازار از کنترل خارج شود و کارهایی بدون وجود زیرساخت لازم انجام شد. اگر ما می‌خواهیم در بورس حکمرانی خوبی داشته باشیم باید تصمیمات اصولی، در زمان مناسب و آینده نگرانه گرفته شود؛ در غیر اینصورت نه سرمایه گذار میتواند اعتماد و برنامه‌ریزی داشته باشد، نه سیاستگذار میتواند به اهدافش نزدیک شود.
یکی دیگر ازاین تصمیمات الزام به استفاده از صندوق‌های بازارگردانی بود. این تصمیمات در دوره اقای قالیباف به تعداد زیاد و مکرر گرفته شد و اشتباه بزرگتر حمایتی بودن این‌ها بود. بازار بورس جای مناسبی برای آزمون و خطا نیست و نباید تصمیمات اشتباه را مکررا در آن اجرا کرد.
بعد از آقای دهنوی بحث مجوزها شروع شد و روند برای اعطای مجوز کارگزاری تسهیل شد. یک اشتباه این دوران این بود که دامنه محدود تعریف کردند و این را تا چند ماه ادامه دادند؛ در صورتی که این تصمیم مقطعی بود و نباید ادامه داشته باشد. کارهایی که در این زمینه باید انجام بشود:
- افزایش دامنه نوسانات به صورت تدریجی
- توسعه سامانه ها
- مشورت با کارشناسان بازار سرمایه
- توسعه و تعمیق ابزارهایی مثل اختیار معامله و بازارگردانی
- افزایش سواد مالی
میهمان جلسه در پاسخ به سوال یکی از شرکت‌کنندگان فرمودند:
در مورد دوطرفه شدن بازار باید گفت که ابتدا زیرساخت‌هایش فراهم شود و بعد از مدتی فرهنگ سازی و افزایش سواد مالی اجرا شود. این بحث به یک سطح سواد مالی بالایی نیاز دارد که اکثر مردم ایران متاسفانه دارا نیستند.
در بحث نظارت یک مشکلی وجود دارد و این است که در واکنش‌های نظارتی سهامدار خرد متضرر میشود و تنبیه برای همه اجرا میشود. تصمیمات باید بر اساس قانون باشند ؛ اگر قانونی هست باید اعلام بشود و شفاف بشود؛ همچنین نباید بازار توسط دولت دستکاری شود و باید مسیر خودش را برود.
تصمیم دیگر، سازماندهی به فضای مجازی در مورد بورس، تصمیم خوبی بود. در کل آینده بازار را بسیار خوب است ، چون در حال رشد است و در آینده مردم بیشتر به سمنت صندوق‌ها می ایند. این فرهنگ متداول در بین بازارهای دنیا است و مردم از صندوق‌ها خیلی استفاده می‌کنند.
در ادامه جلسه دکتر در پاسخ به سوال دانشجویان در مورد معاملات الگوریتمی و جلسه وزیر اقتصاد با حقوقی‌ها برای حمایت از بازار چند نکته پایانی را فرمودند:
راه حل چیست و چه باید کرد؟
- در مورد حمایت باید این اخرین گزینه بعد از اعمال سیاست‌ها باشد که اگرنه بازار از تعادل خارج می شود و آسیب می‌بیند.
- در ظن دستکاری نماد بسته نشود تا بر تصمیمات مردم اثر بگذارد. میشود در سایت امکان اعلام تخلفات مردمی(سوت زنی) را گذاشت.
- تصمیمات به مرور و تدریجی و آینده بینانه باشد.
- بازاز توسعه پیدا کند ، افزایش ساعت معاملات تاثیری ندارد.
- در مورد بازارهای موازی اگر بخواهند محدودیت بگذارند، زیرساخت جانشین در بورس باشد. باید بازار بورس جذاب شود نه اینکه دستوری باشد.
- همچنین تصمیمات جزیره‌ای نباشند، بلکه یکپارچه و هماهنگ بین تمام وزارتخانه ها و سازمان ها باشد.
- فضای کلی مالی کشور خوب نیست و از این به بعد هوشمندانه تر عمل شود.