نشست ترویجی بررسی سازوکار بورس کالا و اثرات و نتایج بورس کالایی شدن کالا ها به همت دفتر تولید واحد جهاد اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد.این جلسه با حضور اقای علی قدمی کارشناس ارشد تحلیل بازار های مالی و کارشناس معاونت توسعه بازار (مدیریت مطالعات اقتصادی و سنجش ریسک)بورس کالای ایران محوریت جایگاه بورس کالا و اثرات آن بر اقتصاد کلان و قیمت گذاری کالا ها برگزار شد.
ابتدای جلسه اقای قدمی موضوع جلسه را یک مرور کلی فرمودند سپس در مقدمه جلسه شروع به تبیین نسبت رویکرد بورس کالا نسبت به شعار سال که از سوی مقام معظم رهبری بیان شده هست فرمودند و اهمیت ایجاد بستر های معاملاتی در بازارکالا به منظور از بین بردن رویکرد های سوداگری و دلالی در اقتصاد ایران پرداختند و این موضوع را به صورت تطبیقی در اقتصاد ایران و بازار های مالی موجود و ساختار آنها را با مدل های موجود در جهان یک مقایسه مختصری فرمودند.در این قسمت با معرفی بازار های کالایی مطرح و مهم دنیا و نقش آنها در اقتصاد جهانی و نوع کالا هایی که عموما در هر کدام از آنها به صورت گسترده معامله و قیمت گذاری میشوند را مطرح کردند.در این قسمت آقای قدمی تبیین نمودند که در ایران برخلاف سایر کشورها در تامین مالی تولید که عموما از مسیر بازار سرمایه صورت میگیرد در ایران این مهم عموما از طریق بازار پول بوده و موجب ایجاد مشکلاتی در این زمینه مثل کمبود اعتبارات و توزیع ناعادلانه اعتبارات از مشکلات این مدل تامین مالی میباشد.
ذر ادامه به بیان یک گذشته تاریخی از چرایی و چگونگی ایجاد بورس کالا ایران و سیر زمانی توسعه نهاد ها وبازار و ابزار های مرتبط با بورس کالا را مطرح کردند. در این بخش به بیان کارکرد های بورس کالا و آثار آن مثل :کشف قیمت منصفانه،مدیریت ریسک نوسان قیمیت،تسهیل تامین مالی ،تنظیم بازار و …. پرداختند و در این مسیر به بیان مثالهای صورت گرفته اخیر مثال بورس کالایی شدن سیمان و برنج و …. پرداختند.
در قسمت دوم به بیان ساختار بورس کالا و نهاد های مربوط به آن پرداختند و انواع بازار های ذیل بورس کالای ایران را در سه دسته بازار فیزیکی،بازار مشتقه و بازار مالی را معرفی مختصری فرموده و انواع ابزار های موجود در هر کدام را با معرفی مختصری نمودند.
همچنین بازار بورس کالا را به تفکیک بازار و ابزار به معرفی کالا هایی که در هر کدام با بیان ویژگی های نحوه قبول کالا ها در ذیل هر کدام از ابزار ها و بازار ها پرداختند و با بیان مشخصات معامله گری در ذیل هر کدام از این ابزار ها و بازار ها از روز معامله هر کدام تا چگونگی تحویل را توضیح فرمودند.در ادامه این بخش به معرفی مزایای قانونی انجام معامله از طریق بورس کالای ایران پرداختند در این قسمت فرمودند که فروش کالا از طریق بورس کالا شامل ده درصد معافیت مالیات بر درآمد برخوردار هست و تشریفات و مقررات مزایده معاف از مالیات میباشد و در ادامه فرمودند کالا های معامله شده در بورس کالا طبق قوانین از شمول قیمت گذاری دولتی معاف میباشند.
اقای قدمی در ادامه به تفکیک بازار ها و ابزارهای مرتبط با هر کدام ابتدا به طور تفصیلی به تبیین فرآیند انجام معاملات کالا پرداختند در این قسمت به نحوه پذیرش ،فرآیند های پیش از عرضه،عرضه و معامله و تسویه و تحویل در هر کدام از بازار های فیزیکی ،فرعی و مالی با تفکیک ابزار از اوراق سلف موازی استاندارد،صندوق های سرمایه گذاری کالایی،اوراق خرید دین کالایی ،گواهی سپرده کالایی،قرار داد های آ واختیار معامله و …. به تفکیک نوع کالا ها از منقول تا غیر منقول و فیزیکی و … پرداختند.یکی از نکات بسیار مهمی که در این بخش به آن اشاره شد گواهی های سپرده کالایی و معرفی و بیان ویژگی های متمایز آنها نسبت به سایر اوراق بهادار بود در این قسمت نیز اشاره ای به مزیت های این ابزارها نظیرارتقا کیفی محصولات،اطمینان از اصالت کالا ،کاهش هزینه های حمل و نقل ،کشف نرخ روزانه ،افزایش عمق معاملات،انجام معاملات در سطوح مختلف خرد و کلان و ویژگی های مثبت دیگر برای این ابزار داشتند.
در آخرین بخش جلسه به بیان آماری از معاملات و حجم آنها در سال های اخیر بورس کالا از میزان معاملات هر در هر کدام از ابزار ها و بازار ها به تفکیک کالا پرداختند و در ادامه سوالات حاضرین جلسه از سوی مهمان پاسخ داده شد در این قسمت یکی از مهمترین سوالات مربوط به بورس کالایی شدن سیمان که یکی از داغترین موضوعات روز هست ، بود که اقای قدمی پس از بیان مشکل تا قبل از بورس کالایی شدن سیمان از نوع عرضه نادرست تا قیمت غیرواقعی آن به بیان نوع ورود این کالا و سپس اثر آن به تفکیک سیر تاریخی و اثر هر به کار گیری هر کدام از ابزار بر روی نوع عرضه به مشتریان تا اثری قیمتی و …. پرداختند و بیان کرد تا الان حدود 98 درصد شرکت های عرضه کننده سیمان بورس وارد بورس کالا شدند و این یک عدد واقعا مهم در این حوزه میباشد و سپس اثر ابزار های نظیر اوراق سپرده کالایی که قرار هست تا در روز های آینده در این بازار به کار گرفته شود را بیان فرمودند.