رئیس جمهور در کشور ما طبق قانون اساسی، شخص دوم مملکت و عالی ترین مقام اجرایی[پس از رهبر] است. یعنی در تقسیم بندی سه گانه ی سطوح مدیریتی[عالی، میانی، عملیاتی]، جزءِ مدیران سطح عالی و استراتژیک محسوب می شود. یک مدیر سطح عالی، در جزئیات امور وارد نمی شود، انرژی و زمان خود را صرف پرداختن به کلیات و نقشه ی راه می کند، برای نیل به اهداف کلان، استراتژی تعریف می کند و… .
دید غلطی که نسبت به رئیس جمهور در کشور ما[البته در بین برخی افراد] وجود دارد، این است که تصور می شود رئیس جمهور باید بازار گوشت و مرغ و نان و سیب زمینی را تنظیم کند، یا باید شخصاً بتواند مشکل تورم و گرانی را حل کند، یا اینکه باید به فکر ایجاد اشتغال باشد و…
این، ظلم به رئیس جمهور و تبعاً ظلم به ملّت است که بخواهیم رئیس جمهور را محدود به امور جزئی و خرد کنیم. البته این مسائلی که ذکر شد، مسائل مهمی است و با زندگی مردم و رفاه مردم سروکار دارد، اما نباید چندان مشغله ی فکری برای مقام دوم کشور ایجاد کند و او را از مسائل مهمتر و بزرگ تر دور و غافل کند.
دولت متولی رسیدگی به مسأله ی تورم، بیکاری و مشکلات ریزودرشت اقتصادی است، اما دولت صرفاً به معنای رئیس جمهور نیست. دولت یک مجموعه ای متشکل از وزیران، معاونت ها و سازمان های زیرمجموعه است که تحت مدیریت رئیس جمهور فعالیت می کنند. کار اصلی رئیس جمهور این نیست که بنشیند برنامه برای کنترل تورم و بیکاری بنویسد. دولت تیم اقتصادی دارد، تیم فرهنگی اجتماعی دارد، تیم آموزشی، تیم سیاسی، تیم امنیتی و… دارد. هر تیم و کارگروه تخصصی باید با دقت فراوان، به مسائل مربوط به حوزه ی خود بپردازد.
کار اصلی که برای رئیس جمهور متصوّر است، مدیریت کلان اجرایی کشور است. رئیس جمهور باید دیدی وسیع و فراگیر نسبت به اهداف کلان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، مواجهه ی با دشمنان و حضور فعال در عرصه ی مدیریت جهانی داشته باشد. کار رئیس جمهور، مدیریت استراتژیک است؛ باید راهبردهای اساسی برای تحقق اهداف اسناد بالادستی[از جمله سند چشم انداز بیست ساله، برنامه پنج ساله] ارائه دهد. باید رویکردی سیستمی نسبت به همه ی مسائل داشته باشد. باید وقت خود را صرف برنامه ریزی های بلندمدت کند و محدود به دوره ی خدمت خود نشود؛ باید دوردست ها را ببیند؛ باید فرصت ها، تهدیدها، قوت ها و ضعف ها را بشناسد، ظرفیت های موجود را بیابد و برای شکوفایی آنها برنامه ریزی کند.
در غیر این صورت ریس جمهور سرگرم یکی از مشکلات کشور می شود و این سرگمی باعث می شود که از بقه امور کشور غافل باشد در اصل وظیفه اصلی ریس جمهور اتنخاب نیرو های کارامد و ارزشی و بعد کنترل آنها می باشد.
لذا رئیس جمهور باید وقت و انرژی خود را برای اموری صرف کند که واقعاً توان او را طلب می کند، باید مسائل جزئی را به رده های پایین تر ارجاع دهد. در یک کلام، باید بتواند برنامه ها و راهبردهای کلان نظام را که از سوی رهبر انقلاب اسلامی صادر و ابلاغ می شود، با کمک ساختارهای موجود در قوه ی مجریه و کارگروه ها و شوراهای تخصصی، پیگیری و به مرحله ی اجرا – به نحو مطلوب و شایسته- برساند.
بنابراین باید مبنای انتظارات خود را نسبت به رئیس جمهور، مسائل کلان کشور قرار دهیم و در انتخاب نامزد اصلح به این نکات مهم توجه کافی را داشته باشیم.
میلاد ولیان، دانشجوی سال پنجم مدیریت و معارف اسلامی