نظام اسلامی داعیه تربیت و تعالی مردم را دارد، میخواهد مردم را به رشد فکری و معنوی برساند. بر این اساس، تبلیغات انتخاباتی در نظام اسلامی، متفاوت با تبلیغات در نظامهای غیراسلامی و غیردینی است. برخلاف آنچه که در فضای انتخاباتی سایر کشورها مشاهده میشود، در نظام اسلامی، «صداقت در تبلیغات» لازم است؛ «اخلاص» و «تواضع» لازم است؛ «روحیه مردمی و خاضعانه» لازم است. تبلیغات انتخاباتی در چنین نظامی، بایدها و نبایدهایی دارد که نامزدها ملزم به رعایت آنها هستند؛ مجاز نیستند هر وعده و وعیدی که دلشان میخواهد، به مردم بدهند.
حال، با این اوصاف، ویژگیهای مطلوب وعدههای تبلیغاتی نامزدها چیست؟ وعدهها باید چگونه باشند؟ در اینجا به برخی از مهمترین بایدها و نبایدها در مسأله وعدههای تبلیغاتی نامزدها اشاره میشود:
قابلیت تحقق:
نامزدهای انتخاباتی باید توجه داشته باشند که آیا وعدهای که به مردم میدهند، اصلاً قابلیت تحقق و عملیاتی شدن را دارد؟ حرف زدن و سخنرانی کردن راجع به مسائل گوناگون کشور و جهان، راحت است؛ اما آیا این حرفها را میتوان عملی کرد؟ نامزدهای محترم فعلی چقدر به این مسأله توجه دارند؟ با وجود این همه کارشناس و اساتید مالی و اقتصادی و این همه شوراهای مشورتی، کمیسیونهای تخصصی مجلس و… که کارشان مطالعات و پژوهش در حوزههای اقتصادی است، چگونه کسی با دامنه نهچندان وسیع اطلاعاتی، میتواند وعده بدهد که در فلان مدت زمانی، مشکل تورم را حل میکند!؟ چگونه در مدت کوتاه منتهی به انتخابات، میتواند تمام فعالیتهای اطلاعاتی و تحقیقاتی پیرامون این مسأله را پیگیری کند؟ مشکل تورم در کشور ما، مشکل یک ساله و دوساله و مشکل این دولت و آن دولت نیست؛ بلکه ناشی از برخی ساختارهای غلط نظام اقتصادی ماست.
نامزد محترمی که وعده ایجاد اتحادیه جنوب غرب آسیا را میدهد، چقدر نسبت به تحقق آن اطمینان دارد؟
لذا نامزدها باید وعدههای عقلانی و عقلایی بدهند و مردم عزیز را به وعدههای پوشالی و بیاساس، امیدوار نکنند.
مرتبط با اختیارات قانونی:
نامزد انتخابات ریاست جمهوری دقیقاً باید وعدههایی بدهد که در حیطه اختیارات قانونی رئیس جمهور باشد. کاری که مربوط به قوه مقننه است و نیاز به قانونگذاری دارد، نمیتواند در فهرست وعدههای تبلیغاتی نامزدها قرار بگیرد. همین طور وعدههایی که دخالت در کار قوه قضاییه است و ربطی به رئیس جمهور ندارد.
نامزدها نباید وعدههایی بدهند که تصمیمگیری درباره آنها، به عهده رئیس جمهور نیست؛ مثلاً در حوزه سیاستهای کلان نظام در مواجهه با دشمنان؛ راجع به مذاکره با آمریکا و نحوه تقابل با رژیم صهیونیستی، و…
پرهیز از عوامفریبی و بازارگرمی:
برخی وعدهها صرفاً جهت گرم کردن بازار جذب هواداران و جهت فریبِ عوام است و بوی صداقت و دغدغهمندی و دلسوزی نمیدهد. برخی نامزدها فقط میخواهند یک حرف جدیدی بزنند که تا به حال، کسی نگفته است؛ یعنی جدید بودن و نو بودن آن حرف و ایده، برایشان اصالت و موضوعیت دارد، نه ماهیت و نتایج آن. در حالی که کشور عرصه آزمون و خطا نیست که هر دولتی بیاید ایده خود را آزمایش کند و برود.
تبلیغات انتخاباتی در نظام اسلامی، با موارد مذکور در تضاد است. «نامزد اصلح» کسی است که از وعده دادن با چنین کیفیتی پرهیز کند.