انضباط مالی در درجه‌ی اوّل با اصلاح ساختاری بودجه است؛ که ما اوّلی که این جلسه‌ی سران محترم قوا را برای [بررسی] مسئله‌ی اقتصادی در دولت قبل تشکیل دادیم، یکی از اهداف مهمّی که اعلام کردیم و مکتوب بود و ابلاغ شد، اصلاح ساختار بودجه بود؛ که خب تاکنون هنوز به طور کامل انجام نگرفته. مسئله‌ی اصلاح ساختار بودجه خیلی مهم است؛ این [موجب] انضباط مالی است. و یکی از بخشهای مهمّ انضباط مالی این است که از تعهّدات مالی‌ای که منابع پایدار مطمئنّی ندارد، حتماً باید پرهیز بشود. مخاطب این حرف، بیشتر مجلس است؛ [برآورد] منابع مالی نامطمئن و متزلزل در قبال مصارف قطعی؛ خب این یک بی‌انضباطی به وجود می‌آورد و بلاشک مشکلات فراوانی را ایجاد میکند. (رهبر معظم انقلاب)
جناب آقای دکتر قالیباف،
رئیس محترم مجلس شورای اسلامی ؛
سلام‌علیکم؛
همانطور که مستحضرید، لایحه بودجه در حکم برنامه یکساله دولت می‌باشد و از اهمیت والایی برخوردار است به‌گونه‌ای که وضعیت یکسال کشور به لحاظ اقتصادی به آن وابسته است. بودجه به‌عنوان یک ابزار مدیریتی و اقتصادی، فرآیند پیش‌بینی، تخصیص و کنترل منابع مالی برای دستیابی به اهداف و اولویت‌های مشخص در یک دوره زمانی معین است و مشخصا در صورتی‌که این فرایند باتوجه به اولویت‌ها و شرایط کشور انجام نپذیرد، مشکلات عدیده‌ای به همراه دارد. از طرفی باتوجه به تدوین برنامه هفتم پیشرفت و ابلاغ آن، لازم است تا بودجه در راستای احکام برنامه پیشرفت به عنوان یک سند بالادستی گام بردارد.
بررسی لایحه بودجه 1404 نشان می‌دهد علی رغم وجود نکات مثبتی مانند افزایش شفافیت و یکپارچگی منابع، توجه به بدهی‌های دولت و… از نقاط ضعف زیادی هم برخوردار است. همچنین در احکام مختلفی، عدم تطابق با برنامه هفتم پیشرفت دیده می‌شود که لازم است اصلاحات مربوطه توسط نمایندگان محترم انجام پذیرد.
در ذیل به بخشی از نکات و انتقادات مربوط به لایحه 1404 اشاره خواهد شد:
1- بحران تورم در کمین؛ کسری بودجه ۱۰۰۰ همتی، اقتصاد را تهدید میکند!
یکی از مسائل مهم اقتصاد کشور در سالیان اخیر که ارتباط تنگاتنگی با بودجه نیز دارد، تورم است. یکی از عوامل موثر در تورم کسری بودجه آشکار و پنهان می‌باشد. لایحه بودجه سال 1404 با کسری بودجه آشکار بالغ بر700 همت روبروست و مطابق با گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در حدود 300 همت عدم تحقق درآمد داریم که مجموع کسری بودجه را به 1000 همت می‌رساند. مسلما با چنین وضعیتی امکان کنترل تورم نیست و باید به دنبال اصلاح و کاهش میزان کسری بودجه باشیم.
2- افزایش هزینه‌های جاری دولت؛ راز نهفته در لایحه 1404.
بررسی اجزای مصارف لایحه بودجه سال 1404 نشان می‌دهد که هزینه‌های دولت شامل پرداخت حقوق کارکنان، مستمری بازنشستگان، متناسب سازی حقوق بازنشستگان، بازپرداخت سود اوراق منتشره و غیره حدود 60 درصد است اما با توجه به آنکه متوسط رشد حقوق و دستمزد کارکنان و و بازنشستگان 28 درصد می‌باشد، علت افزایش شدید در هزینه‌های جاری دولت چیست؟ همچنین بررسی بودجه شرکت‌های دولتی نشان می‌دهد که به میزان 50 درصد افزایش یافته است که لازم است تا نمایندگان محترم از بازوی نظارتی خود استفاده و ابعاد این افزایش را بررسی و بصورت شفاف اعلام کنند.
3- زنگ خطر برای مزد کارمندان بخش دولتی؛ سفره‌های کوچک‌تر نتیجه لایحه بودجه 1404
بخش دیگری از لایحه که ارتباط مستقیمی با معیشت و رفاه کارکنان دولت و مستمری بگیران دارد و حکم قانون در آن رعایت نشده است، عدم افزایش ضریب ریالی به اندازه تورم است. مطابق با قانون خدمات کشوری، ضریب ریالی حقوق و مستمری باید مطابق با نرخ تورم اعلام‌شده توسط بانک مرکزی تعدیل گردد. نرخ مذکور در لایحه بودجه سال آینده 20 درصد است و با توجه به سقف معافیت مالیاتی و … به حدود 30 درصد می‌رسد که از میزان تورم کمتر است و این بدان معناست که قدرت خرید کارکنان دولت و مستمری بگیران کاهش می‌یابد. انتظار می‌رود تا با عمل به حکم قانون، برای این قشر محترم چاره‌ای اندیشیده شود و از تضعیف هرچه بیشتر وضعیت معیشتی آنها جلوگیری شود.
4- اقتصاد در تله درآمدهای توهمی نفتی
از طرفی مطابق بررسی‌های انجام شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس انتظار می‌رود در سال 1403 منابع حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی و خوراک تحویلی به پتروشیمی‌ها به میزان 440 هزار میلیارد تومان محقق شود. پیش‌بینی می‌شود در سال آینده معادل 420 هزار میلیارد تومان از محل سهم دولت از صادرات نفت و گاز و میعانات گازی حاصل شده و در نتیجه با توجه به برآورد درآمد 509 همت از این منابع در لایحه بودجه، رقم درآمد نفتی در لایحه سال آینده 89 هزار میلیارد تومان بیش برآوردی دارد. اتکای بیش از حد به درآمدهای نفتی با توجه به شرایط منطقه، خطایی بزرگ است که می‌تواند در سال آینده، کشور را با بحران مالی روبرو کند و لازم است درآمدهای دولت بصورت واقع‌بینانه پیش‌بینی گردد. افزون بر این با توجه به مشکلات کشور در زمینه ناترازی انرژی، مطابق با حکم قانون برنامه باید یک واحد درصد از صادرات نفت به حساب بهینه‌سازی انرژی اختصاص یابد که اختصاص یک درصد به طور کامل در لایحه بودجه 1404 دیده نمی‌شود که علاوه بر نادیده گرفتن حکم قانون، مشخص می‌شود عزم جدی برای اصلاح ناترازی انرژی در کشور وجود ندارد و لازم است تا مجلس با ورود به این مسئله، در جهت اصلاح این مشکل اساسی در کشور گام بردارد.
5- یک میلیون نفر در انتظار؛ سدهای ناگشودنی تسهیلات ازدواج و فرزندآوری
یکی دیگر از نقاط دارای ابهام در لایحه بودجه، عدم درج ارقام مربوط به تسهیلات ازدواج، فرزندآوری و اشتغال است که رابطه مستقیم با مسئله جمعیت و معیشت مردم دارد. مطابق با مصاحبه انجام‌شده توسط مسئولین بانک مرکزی، تا پایان سال جاری به 570.000 نفر وام ازدواج و به حدود 500.000 نفر وام فرزندآوری اعطا خواهد شد. این آمار نشان می‌دهد که تا انتهای سال، حدود 400.000 متقاضی در صف وام ازدواج و 500.000 متقاضی در صف وام فرزندآوری خواهیم داشت. به عبارت دیگر، تا پایان سال جاری، صف تقاضای وام در این دو حوزه به حدود یک میلیون نفر خواهد رسید. اگر علاوه بر سهمیه برنامه‌ریزی شده توسط بانک مرکزی، 150 هزار میلیارد تومان افزایش در سهمیه برنامه‌ریزی شده در دستور کار قرار گیرد، این صف به صفر خواهد رسید.با عنایت به این موضوع که جوانی جمعیت یکی از مهمترین دغدغه های رهبر معظم انقلاب و لزوم پویایی و حرکت رو به جلو کشور می‌باشد، عدم درج ارقام آن و عدم اختصاص منابع مورد نیاز می‌تواند زمینه ساز سوءاستفاده در آینده برای اعطای تسهیلات باشد و همچنین تبعات اجتماعی و سیاسی نیز به همراه داشته باشد.
6- اقتصاد مقاومتی و برنامه هفتم پیشرفت، در محاصره بی‌برنامگی!
همچنین عدم تطابق لایحه بودجه با برخی تکالیف سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و برنامه هفتم پیشرفت نگران کننده است. عدم اصلاح نظام درآمدی دولت با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی به گونه‌ای که رقم مالیات با رشدی بالغ بر 39 درصد نسبت به بودجه سال 1403 همراه بوده است درحالیکه مطابق با ماده (26) برنامه هفتم پیشرفت، در انتهای برنامه هفتم باید نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی به 10درصد برسد و برای رسیدن به این هدف‌گذاری باید نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی 6.6 درصد باشد درحالیکه با ارقام فعلی لایحه بودجه، این نسبت برابر با 5.5 درصد است. افزایش سهم صندوق توسعه ملی از منابع حاصل از صادرات نفت و گاز مورد دیگری است که در لایحه بودجه 1404 به آن توجهی نشده است و این موارد، انعکاس دهنده آن است که برخلاف منویات رهبری، دولت عزم جدی برای کاهش وابستگی بودجه به نفت ندارد و همین موضوع تاب‌آوری اقتصاد کشور در مقابل تکانه‌های خارجی در رابطه با صادرات نفت را کاهش می‌دهد که باتوجه به شرایط کشور و منطقه بسیار نگران‌کننده است.
با توجه به بررسی لایحه بودجه سال 1404، می‌توان گفت که این لایحه، علی‌رغم برخی نکات مثبت نظیر افزایش شفافیت منابع و توجه به بدهی‌های دولت، با مشکلاتی روبرو است که نیازمند اصلاحات جدی از سوی نمایندگان مجلس می‌باشد. مشکلاتی نظیر کسری بودجه شدید، افزایش بی‌رویه هزینه‌ها، عدم تطابق با برنامه هفتم پیشرفت و… نشان از ضعف‌های موجود در این لایحه دارد. همچنین، نواقص در توجه به احکام قانون و سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، از جمله عدم افزایش سهم درآمدهای مالیاتی و عدم توجه لازم به حساب بهینه‌سازی انرژی، تهدیدی برای پایداری اقتصادی و معیشت مردم به شمار می‌آید. امید است تا با تلاش نمایندگان مجلس، نواقص لایحه بودجه 1404 برطرف گردد و کشور به سمت رشد و تعالی اقتصادی گام بردارد که در غیر اینصورت، نمایندگان نیز همانند دولت، در مظان اتهام پیامدهای ناشی از عدم اصلاح ایرادات لایحه بودجه هستند.
بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام
بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان تهران
بسیج دانشجویی دانشگاه صداوسیما
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد واحد تهران غرب
بسیج دانشجویی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
بسیج دانشجویی دانشگاه علم و فرهنگ
بسیج دانشجویی دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
بسیج دانشجویی دانشگاه خوارزمی تهران
بسیج دانشجویی دانشگاه جامع انقلاب اسلامی تهران
بسیج دانشجویی دانشکده ملی مهارت انقلاب اسلامی تهران
بسیج دانشجویی دانشگاه تربیت مدرس
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم قضایی
بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی مالک اشتر
بسیج دانشجویی دانشگاه فنی نقشه برداری سازمان جغرافیایی ن.م
بسیج دانشجویی دانشگاه سوره
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم قرآنی
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم و تحقیقات
بسیج دانشجویی دانشگاه اصول الدین واحد برادران
بسیج دانشجویی دانشکده اصول الدین واحد خواهران