گزارش جلسه هشتم قطب نما
هشتمین جلسه از سلسله جلسات “قطب نما” با موضوع بررسی بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور به همت کمیته امام و رهبری و کمیته والفجر واحد جهاد علمی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(علیه السلام) برگزار شد. در این جلسه، دکتر علی اصغر خندان -عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق علیه السلام- به تشریح و تبیین بیانات رهبر معظم انقلاب پیرامون مباحث تولید علم، علم دینی و مسئله محوری در تولید علم به ایراد سخنرانی پرداخت.
ایشان در ابتدای کلام خویش، به اهمیت پیگیری بیانات رهبر معظم انقلاب اشاره کردند و آن را «سلوک علمی-ولایی ولایت مدار» نامیدند. همچنین توصیه کردند که فهم عمق این بیانات دشوار است و ما نباید فکر کنیم که پس از پیگیری متن و ظاهر بیانات تمام موضوع را فهمیدهایم.
دکتر خندان به تدقیق و تفکر رهبر انقلاب در کلیدواژههایی که ایشان در سخنان خود به کار میبرند، اشاره و تصریح کردند: «واقعا این کلیدواژهها سرمایههای علمی است و مسیر را مشخص میکند. کلیدواژه «تولید علم» از الان به عنوان یک هدف برای دانشگاهها مشخص شد. در این زمینه ما امام صادقیها سرمان پایین است و باید خجالت بکشیم. چرا که شانزده سال پیش این مأموریت از طرف رهبری به دانشگاه امام صادق علیه السلام ابلاغ شد و ما تقریبا در این جهت کار جدی نکرده ایم.»
ایشان در ضمن صبحتهای خود به دو حدیث نبوی اشاره کردند و فرمودند: «حدیث اول حسن السوال نصف العلم و حدیث دوم حسن المسئله نصف العلم است. اگر ما حدیث اول را در نظر بگیریم، نظام آموزشی و اگر حدیث دوم را در نظر بگیریم، نظام پژوهشی را متحول میکند. سوال گزارهای پرسشی است که پاسخ آن معلوم است اما ممکن است برای برخی هنوز مشخص نباشد، حال آنکه برخی کتابها یا اشخاص از آن مطلع باشند. مانند تمام سوالاتی که در امتحانات دانشجویان و دانشآموزان وجود دارد. اما مسئله، گزارهی پرسشی است که هنوز جوابهای آن مشخص نیست. از احادیث نامبرده، این برداشت میشود که رسیدن به سؤال خوب و حسن السؤال است که نصف العلم را برای ما محقق میکند. یعنی ما هنگامی به نیمی از علم دست یافتهایم که به سوال خوب رسیده باشیم. حسن المسئله نظام پژوهش را متحول خواهد کرد. بسیاری از پژوهشها در دانشگاههای ما اصلا مسئله محور نیست، بلکه موضوع محور است. یعنی اساسا قرار نیست که مشکلی را حل کنند. آقای دکتر قرا ملکی، در کتاب روش شناسی مطالعات دینی در فصل پنجم، پژوهش مسئله محور را مطرح کرده است. مشکل و مسئله متفاوت است. مشکل نابهسامانی است که همه مردم آن را می‌توانند تشخیص بدهند مانند گرانی، تورم، طلاق و… . و اما مسئله بیان عالمانهی آن مشکل است.»
دکتر خندان در ادامه به تفسیر سوره فلق اشاره کردند و پیام کلی آن را سیاست گذاری علمی دانستند. همچنین به استعاذهای که در تعقیبات نماز عصر خوانده میشود نیز اشاره داشتند و عبارت اعوذ بک من علم لاینفع را عبارتی مهم برای دانشجویان خواندند. این استعاذه را دارای پنج مرحله دانستند که در لایههای فردی، سازمانی، اجتماعی، حکومتی و تمدنی؛ باید هشدار عدم نافع بودن علم را جدی دانست و از افتادن در دام آن مراقبت نمود.
ایشان در ادامه بیان کردند: «مسئله محوری باید هم از نهاد دانشگاه پیگیری شود و هم دانشجویان آن را دنبال کنند.» همچنین به دانشجویان توصیه کردند که تحصیل در دانشگاه را با مسئله دنبال کنند.
در پایان ایشان به سوالات حضار جلسه به صورت حضوری و برخط، در زمینه‌های علم نافع، علوم اسلامی، علوم غربی و… پاسخ دادند.
