تدبیر به وقت بودجه(2)
(بودجه 99 و قوانین نیوتنی)
در علم فیزیک،اجسام نسبت به تغییر وضعیت حرکت خود تمایلی ندارند و درمقابل ورود یک نیروی خارجی، برای باقی ماندن در شرایط قبلی، مقاومت میکنند. این بیان ساده از قانون اول نیوتن بود که به اینرسی یا لختی معروف است.
قوانین فیزیک از آنجایی که جهان شمول هستند، در پدیده های اقتصادی هم نمود دارند.نمونi بارز آن ساختار بودجه 99 است.
در شرایطی به سرمی بریم که انواع نیروها برای کند کردن سرعت حرکت اقتصاد ایران از سوی دشمنان درحال وارد شدن به پیکره اقتصاد ایران است. بودجه و بودجه ریزی یکی از کلیدی ترین ساختارها برای مدیریت کشور در شرایط بحران و تحریم ها است. با این حال وقتی به لایحه بودجه 99 نگاه می اندازیم، میبینیم دولت با تمام توان سعی دارد تا قانون اول نیوتن را شامل حال خود کند.
امروز درحالیکه فروش روزانه نفت ما به کمتر از 500 هزار بشکه درروز رسیده، دولت به فکر فروش یک میلیون بشکه در روز برای سال 99 است.
دولت محترم بجای تغییر ساختار بودجه نفتی، همچنان زیرچشمی به درآمد نفت و عواید آن نظر دارد. تا جاییکه برای سال 99، قرار است 3/6 میلیارد یورو از ذخایر صندوق توسعه ملی برداشت کند.
برنامه دیگر دولت برای جبران کسری بودجه خود، فروش اموال دولتی است که مبلغی حدود 49 هزارمیلیارد تومان به جیب دولت میرود. بماند که این اقدام البته اثراتی نظیر ویژه خواری در واگذاری این اموال و یا بیکاری کارگران را به دنبال خواهد داشت.
همه این اقدامات در راستای باقی ماندن دولت ذیل قانون اول نیوتن است.
اما در شرایطی که دشمن ،هرآن ، نهیبی به پیکره اقتصاد ایران عزیزمان وارد میکند، بهتر نیست که به سراغ قانون سوم نیوتن برویم؟
قانون معروف فیزیک که میگوید: هرعملی را عکس العملی است هم اندازه و مخالف جهت آن.
اگر قرار است دائماً اقتصاد ما ضربه بخورد ولی عکس العملی در خود بوجود نیاورد، ناگزیر زمین گیر میشویم.
یکی از اقدامات مهم دولت که میتواند جنبه “عکس العملی” به اقدامات اقتصادی دشمن باشد، موضوع اصلاح ساختار بودجه است.
گفته میشود حدود 70 هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داریم.[1] در قرن 21 و با گسترش تکنولوژی بعید است نتوان میزان دخل و خرج یک پزشک، وکیل یا طلا فروش را بدست آورد.
بالفرض اگر امسال ،دولت، با فروش اموال و آرزو های خیالی از میزان فروش نفت، بودجه خود را عملیاتی کند. سال بعدش را چه خواهد کرد؟
باید قبول کنیم که چه بخواهیم و چه نخواهیم ساختار بودجه به تغییرات اساسی نیاز دارد. تغییراتی که به لطف تحریم های نفتی، ناچار به اجرای آن هستیم.
بنابراین دولت، بهتر است بجای تلاش برای حفظ شرایط قبلی، نیروی وارد شده به اقتصادایران را که حاصل تحریم ها است ،به عکس العملی جهت خنثی کردن فشار اقتصادی تحریم ها بدل کند.
نویسنده: علی جوان